Bevrijdingsdag: de vlag mag uit! Vandaag zijn we 76 jaar vrij. Maar wat betekent vrijheid eigenlijk? Dat vult iedereen op zijn eigen manier in, leer ik van Daan Rovers, Denker des Vaderlands.
Vrijheid is: ‘jezelf kunnen zijn,’ ‘je eigen keuzes kunnen maken,’ en ‘vrij om te doen en te zeggen wat je wilt’. En voor de bijna-pubers van Rovers betekent het: ‘met rust gelaten worden.[1]
Maar hoe we het ook inkleuren, twee dingen gelden volgens Rovers voor ons allemaal in Nederland. Vrijheid is niet onbegrensd (het mag nooit ten koste gaan van de vrijheid van anderen), en aan vrijheid moet je blijven werken.
Waarom juist deze twee voorwaarden belangrijk zijn, merk je pas als ze in het gedrang komen. Een goed voorbeeld daarvan vindt je in de roman De boom met de bittere bladeren van uitgeverij Lemniscaat. Dit verhaal speelt in Rwanda veertien jaar na de genocide (1994).
De roman beschrijft de aanloop naar deze genocide. De krant en radio zaaiden haat tegen de Tutsi’s. Op pagina 106 staat: “In het café luisterden we naar de Radio van de Duizend Heuvels. Ze zonden steeds hetzelfde deuntje uit. Kom vrienden, doe mee met het feest: de kakkerlakken worden uitgeroeid.“
Wat mij hierin het meeste raakt, is dat woord ‘kakkerlak.’ Door iemand zo te noemen, zie je hem niet meer als mens. Hij verandert hij in een doelwit dat vertrapt en vernietigt moet worden.
In dit voorbeeld worden beide basisvoorwaarden van Rovers geschonden. Want de vrijheid van de Hutu’s gaat ten koste van de vrijheid van de Tutsi’s, en er wordt geen actie ondernomen om dit recht te zetten.[2]
De kracht van haatmedia mag je niet onderschatten. In het uiterste geval draagt het bij aan een genocide. In Rwanda zijn in 1994 binnen honderd dagen ongeveer één miljoen mensen vermoord. Tutsi’s, maar ook veel gematigde Hutu’s die het niet eens waren met wat er gebeurde.
Maar haatmedia vind je niet alleen in het Rwanda van de vorige eeuw. Ook bij ons worden op social media tegenwoordig veel haatberichten gepost. Vaak op de persoon gericht, maar soms ook op een specifieke groep. Romans als De boom met de bittere bladeren houden ons een spiegel voor. Pas op: dit kan afschuwelijke gevolgen hebben!
Vrijheid is daarom vooral een werkwoord. De vrijheid die we vandaag vieren, moeten we elke dag opnieuw beschermen.
Wil je meewerken aan de vrijheid? Kies dan een vraag of stelling op https://rutherica.com/voor-scholen/ en ga aan de slag!
[1] https://www.4en5mei.nl/archieven/inspiratie/2065
[2] Dus aan het behoud van vrijheid wordt niet meer gewerkt.
Ruth Erica Schrijft 
Mooi, ook die oproep tot actie.
LikeLike