(On)gehoorzaam

Als je ze zo achter elkaar ziet staan, ligt de conclusie voor de hand: niemand is zo gedisciplineerd als de Rwandezen. Ze staan ordelijk in de rij nog voordat de bus in zicht komt. Zeker in vergelijking met andere Afrikaanse landen is dit opmerkelijk.

Ben je van je verbazing bekomen, dan lijkt dit fenomeen wel te verklaren. Het land wordt geleid door een voormalig militair. Alles is strak georganiseerd, van overheidsniveau tot in de wijk. Gehoorzaamheid staat hoog aangeschreven, dus iedereen is bien discipliné.

Zo dacht ik tot het eerste incident met de minbus. Zonder duidelijke reden minderde onze bus vaart en sprong de convoyeur[1] naar buiten. Terwijl het hulpje achter ons aan begon te draven, trok de minibus op. Een kleine vijfhonderd meter later voegde hij zich weer bij ons.

‘Een politiecontrole,’ zei Aimée toen ik vroeg wat dit te betekenen had. Pas toen viel het kwartje. De regel was één stoel per passagier, maar de convoyeur hing steeds ongemakkelijk bij iemand op schoot. Eenmaal hierop geattendeerd, zag ik deze scène in verschillende variaties terugkomen.

Als ik nu Rwandezen in de rij zie staan, trek ik niet meer zo snel een conclusie. Gehoorzaam? Op het oog wel. Maar wat speelt er zich af in hun hoofd? En wat gebeurt er als je even de andere kant op kijkt?