Of ik al een cultural reader had. Die vraag viel meestal nadat ik de Rwandese setting en hoofdpersoon van mijn roman had geïntroduceerd. Dat wil zeggen: bij mijn internationale collega’s.[1] Mijn Nederlandse collega’s hadden me die vraag nooit gesteld.
Het idee bleek te zijn overgewaaid uit de Verenigde Staten. Daar zijn cultural readers een must. Als je je boek en / of je belangrijkste personage(s) hebt gesitueerd in een andere cultuur, dan moet je jouw verhaal door iemand uit die cultuur laten checken.
Opmerkelijk. Schrijven vraagt per definitie het vermogen om je in te leven in een ander. Het perspectief van een autist, seriemoordenaar of Middeleeuwse kasteelheer wordt meestal niet ter discussie gesteld, maar het perspectief van de culturele ander dus wel.
Die gevoeligheid betreft – zo lijkt het – met name de Afro-Amerikaanse cultuur. Na het lezen van How to Be Black en The Hate U Give[2] kan ik daar inkomen. Het slavernijverleden werkt in de Verenigde Staten sterk door. Blank is nog altijd dominant ten opzichte van zwart. De zwarte gemeenschap kan inderdaad het beste over zichzelf vertellen.
Maar… hoe zit het als een Nederlander schrijft vanuit een Rwandees perspectief? Is hier sprake van historisch onrecht? Ongelijke machtsverhoudingen? Op macroniveau absoluut. De kolonisatie, om maar iets te noemen, en de scheve verdeling van welvaart tussen Europa en Afrika die daar deels het resultaat van is.
Toch heb ik daar in het contact met Aimée weinig van gemerkt. Misschien komt dat doordat we in verschillende continenten leven. Of juist door alles wat ons bindt. We hebben elkaars land en familie leren kennen. We hebben de beginselen van elkaars taal geleerd. We hebben bijna dezelfde studie gedaan. Onze vriendschap voelt gelijkwaardig, en vanuit deze vriendschap is mijn roman ontstaan.
Alleen hoe dit verhaal zich verder had ontwikkeld, of ik voldoende in Maridadi’s huid was gekropen en of ik recht had gedaan aan de complexiteit van de Rwandese samenleving? Dat kon ik zelf niet goed beoordelen.
Zo’n cultural reader was eigenlijk precies wat ik nodig had…
Ruth Erica Schrijft 
Hoi Ruth,
Jij hebt gewoon je persoonlijke cultural reader!
Mooie afbeelding inderdaad.
LikeLike