Bureauredactie in actie

‘Dus de redactie is achter de rug?’ vroeg een vriendin laatst. ‘Inhoudelijk is het manuscript wel geredigeerd, maar de bureauredactie moet er nog aan te pas komen,’ legde ik uit. In haar ogen las ik de onuitgesproken vraag. Een bureauredacteur: wat is dat nou weer?

Een bureauredacteur is iemand met vergrootglas. Dat moet haast wel, want mijn bureauredacteur bestudeerde alle 67.599 woorden van mijn manuscript met een hyperfocus. Spelling, stijl, interne logica, consequent taalgebruik, woordkeuze… Niets ontging haar.

Het werd me snel duidelijk dat ik te maken had met een professional. Want terwijl ze zich focuste op details, bleef ze het totaalplaatje zien. Dat was een heel fijne klus, schreef ze toen ze mijn manuscript had geredigeerd. Wat een mooi, bijzonder en aangrijpend verhaal heb je geschreven!

Op het gebied van spelling viel behoorlijk wat te verbeteren. Het al dan niet samenvoegen van woorden, het juist plaatsen van een komma, het verschil tussen niks en niets, wel of geen punt na een uitleg in de verklarende woordenlijst, een citaat midden in een woord onderbreken, of na een volledig woord.

Bij twijfel raadpleegde mijn bureauredacteur de Dikke Van Dale of een taalwebsite.[1] Toen ik de volgende zin voorstelde: ‘de poort zwaaide open’, reageerde ze met: Ja, beter zo! Van Dale geeft bij ‘poort’ het synoniem ‘poortdeur’, dus een poort kan openzwaaien.

Stijlcorrecties waren er vrij weinig. Ook de correcties op het gebied van interne logica vielen mee. Maar de keuzes voor bepaalde woorden bezorgden me hoofdbrekers. Het woord moest kloppen in Rwanda, te begrijpen zijn in het Westen, en mocht in beide contexten niet omstreden zijn.

Neem het woord ‘Batwa’. Vroeger noemden wij hen ‘pygmeeën’, maar die benaming viel af omdat hij nu omstreden is. ‘Batwa’ kon ook niet zonder meer, want de groepen in Rwanda zijn na de genocide afgeschaft. ‘Pottenbakkers’ zou slechts een deel van de lading dekken, en de Rwandese omschrijving ‘mensen die achter zijn in hun ontwikkeling als gevolg van hun geschiedenis,’ klinkt bij ons weer als een dissonant.

Toch hebben we het opgelost. Hoe? Dat mag je zelf ontdekken als het boek verschijnt. Een stille hint: let op de context.

[1]  https://woordenlijst.org/ en https://onzetaal.nl/taaladvies/