Introvert / extravert

Het contrast tussen Congolezen en Rwandezen heeft me altijd verbaasd. Ze zijn buren, maar verschillen als dag en nacht. Ik wil niet generaliseren, natuurlijk. Groepen over één kam scheren kan gevaarlijk zijn. En toch… ik zie een patroon.

Neem het Kivu-meer. Vijf keer ben ik in Rwanda geweest, en al die keren bezocht ik het Rwandese grensplaatsje Gisenyi. Als je daar op het strand zit, kan je in de verderop aan het water de Democratische Republiek Congo zien liggen.

Regelmatig werd ik op het strand aangesproken. Door jongens, meisjes, jonge vrouwen of mannen. Op luide toon vroegen ze waar ik vandaan kwam, wat ik kwam doen, hoe ik heette. Ze wilden met me op de foto, raakten me aan, klikten met hun camera.

Als ik vroeg waar zij vandaan kwamen, was het antwoord altijd: Congo. Ze bezochten het Kivu-meer aan de Rwandese kant, want bij hen was het strand alleen toegankelijk voor villabewoners achter een hoge muur.

Zo extravert als deze Congolezen heb ik een Rwandees nog nooit gezien. Integendeel: Rwandezen bekijken me liever in stilte. Als ze praten, verheffen ze zelden hun stem. ‘Wil je nog een kopje thee?’ fluisterde een ober een keer alsof hij een geheim vertelde.

Contact maken met zulke introverte mensen is lastig. Na een tijdlang vruchteloos terugkijken, vond ik de sleutel in taal. Een beetje Kinyarwanda doet wonderen. Tijdens mijn laatste bezoek was mijn repertoire uitgegroeid tot een melodieus lied.

Ik: goedemiddag!

Rwandees: yegóo! (bevestiging)

Ik:  Hoe gaat het?

Rwandees: goed. (Korte stilte). Waar kom je vandaan?

Ik: ik ben een umuholandikazi (een Nederlandse vrouw)

Rwandees: yegóo! Waar ga je naartoe?

Ik: ik wandel gewoon wat. Waar ga jij naartoe?

Rwandees: ik ga naar plek X.

Ik: yegóo! Dank u wel.

Rwandees: dank u wel.

‘Die muzungu spreekt Kinyarwanda!’ riep zo’n gesprekspartner een keer verbaasd uit.

Over stereotypes gesproken: Aimée en ik hebben één Congolese vriend. Hij benadert zaken meestal indirect en spreekt bij voorkeur op zachte toon. Zo zie je maar, je moet het bovenstaande niet al te serieus nemen.